Metoda ta została stworzona przez Marianne i Christophera Knillów w latach 70 XX wieku. Podstawowe założenie, jakie autorzy przyjęci, było następujące: rozwój człowieka uzależniony jest od zdolności do nabywania, organizowania i wykorzystywania wiedzy o sobie. Rozwój zależy również od sposobu, w jaki ludzie poznają własne ciało, jak uczą się z niego korzystać.
Aby pomóc dziecku, a szczególnie dziecku niepełnosprawnemu w przełamaniu niezrozumienia siebie i otoczenia, należy rozwinąć u niego świadomość własnego ciała. Autorzy programu chcą to osiągnąć poprzez stosowanie aktywności ruchowych wspierających muzyką.
Programy aktywności opierają się na poznaniu przez dziecko różnych rodzajów aktywności poprzez dostosowanie swych ruchów do melodyczno-rytmicznego akompaniamentu. Aktywność ta może być realizowana na różny sposób, w zależności od specyficznych potrzeb dzieci i ich możliwości ruchowych.
Programy terapeutyczne służą do pracy z dziećmi, młodzieżą, osobami dorosłymi o różnym poziomie intelektualnym i z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Istnieje możliwość modyfikacji i dostosowania programów do potrzeb dzieci ze sprzężonymi zaburzeniami.
M i Ch. Knillowie opracowali następujące programy składające się z kolejnych aktywności:
- Program wprowadzający ? czas trwania 8 minut. Kolejność ćwiczeń: kołysanie, wymachiwanie rękoma, klaskanie, głaskanie głowy, głaskanie brzucha, relaksacja.
- Program I ? czas trwania 15 minut. Kolejność ćwiczeń: kołysanie, wymachiwanie rękoma, zginanie i prostowanie rąk, pocieranie dłoni, zaciskanie i otwieranie dłoni, ruchy palców, klaskanie, głaskanie głowy, głaskanie policzków, głaskanie brzucha, przewracanie się, relaksacja.
- Program II ? czas trwania 15 minut. Kolejność ćwiczeń: kołysanie, wymachiwanie rękoma, głaskanie brzucha, głaskanie ud, głaskanie kolan, głaskanie palców u stóp, wiosłowanie, pocieranie stóp, poruszanie palcami u stóp, poruszanie nogami, leżenie na plecach, obracanie się z pleców na bok, obracanie się z pleców na brzuch, relaksacja.
- Program III ? czas trwania 20 minut. Kolejność ćwiczeń: leżenie na brzuchu, leżenie na plecach, obracanie się z pleców na bok, obracanie się z brzucha na plecy, poruszanie nogami, czołganie się na brzuchu, raczkowanie, klęczenie i spacerowanie na kolanach, upadanie z pozycji klęczącej, odpychanie i przyciąganie, relaksacja.
- Program IV ? czas trwania: 20 minut. Kolejność ćwiczeń: leżenie na brzuchu, leżenie na brzuchu i mruganie oczyma, leżenie na brzuchu z rękoma wokół karku, poruszanie nogami, odbijanie się na siedzeniu, kręcenie się wokół siedzenia, ślizganie się na siedzeniu, podnoszenie się i stanie bez ruchu, podnoszenie ramion, podnoszenie ręki i nogi, stawanie, podbieganie do partnera i odbieganie, spacerowanie szybko i delikatnie, spacerowanie wolno i ciężko, spacerowanie po cichu, szukanie partnera, odpychanie się i przyciąganie, taniec.
- Program SPH (specjalny, przeznaczony dla dzieci niepełnosprawnych ruchowo) ? czas trwania: 25 minut. Kolejność ćwiczeń: kołysanie, wymachiwanie rękoma, pocieranie dłoni, zaciskanie i otwieranie dłoni, klaskanie, głaskanie policzków, głaskanie brzucha, głaskanie ud, ruchy nóg, przewracanie się, relaksacja.
Do realizacji programów nie jest potrzebne żadne specjalne wyposażenie. Wystarczy mata oraz sprzęt z którego będzie odtwarzany podkład muzyczny.
Program ?Dotyk i komunikacja? Ch. Knilla jest wynikiem doświadczeń wyniesionych z pracy z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi, którzy mają ograniczone zdolności ekspresji, są pasywni lub mają negatywne relacje z otaczającym światem. Zdaniem autora tylko bardzo bliski kontakt fizyczny i współpraca z partnerem pozwala na rozwijanie własnej świadomości, nawiązanie kontaktu z drugim człowiekiem. Uważa on, że skóra ludzka jest najważniejszym kanałem sensorycznym, zaś doświadczenie dotyku jest pierwszym, jakiego doznajemy, i ostatnim, które tracimy w chwili śmierci.
Dotyk i bliski kontakt fizyczny są podstawa do pracy nad zaburzeniami w komunikacji. Odpowiednia muzyka wraz z odziaływaniem poprzez dotyk stwarza atmosferę intymności, bezpieczeństwa, służy relaksacji lub zachęca do inicjatywy i interakcji. Dziecko niepełnosprawne bardzo często ma znikome szanse na poznanie świata, zdobywanie doświadczeń droga dotyku. Często wycofuje się z kontaktów samo lub jest odrzucane przez najbliższe środowisko. Doznań, jakie mogą być odbierane przez skórę, jest wiele, a w połączeniu z doznaniami odbieranymi innymi zmysłami, stają się one pełniejsze, na dłużej zapadają w pamięci.
Opracowała: mgr Izabela Wiśniewska na podstawie ?Rehabilitacja dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w wieku przedszkolnym? pod red. Ewy Marii Kuleszy.
